Nieuwsbrief februari 2014
Tweede woning in Frankrijk
Veel Nederlanders hebben een tweede woning in Frankrijk. In Frankrijk gelden andere regels op het gebied van estate planning dan in Nederland. Door het verschil in regelgeving lopen tweedewoningbezitters een risico op juridische en fiscale problemen bij overlijden.
Om deze problemen te voorkomen, is het raadzaam de huwelijkse voorwaarden en testamenten van tweedewo- ningbezitters te toetsen. Wat gebeurt er met de Franse woning bij overlijden? Werken de huwelijkse voorwaar- den? Wordt het testament in Frankrijk gevolgd? Is er erfbelasting verschuldigd?
Huwelijkse voorwaarden
Bij overlijden speelt het huwelijksvermogensrecht een belangrijke rol. De omvang van de nalatenschap wordt immers bepaald door het huwelijksvermogensregime waarin de erflater gehuwd was.
De meeste Nederlanders zijn gehuwd in algehele ge- meenschap van goederen. Zij hoeven voor hun Franse woning in principe geen huwelijkse voorwaarden op te stellen. Het systeem van de algehele gemeenschap van goederen wordt in Frankrijk gevolgd, ook indien de Franse woning op naam staat van één van de echtgenoten.
Voor tweedewoningbezitters met huwelijkse voorwaar- den is dit anders. Niet alle Nederlandse huwelijkse voor- waarden hebben in Frankrijk hun werking. Een finaal verrekenbeding wordt in Frankrijk bijvoorbeeld waar- schijnlijk niet gevolgd. Of de Nederlandse huwelijkse voorwaarden in Frankrijk tot het gewenste resultaat lei- den, moet per situatie worden beoordeeld.
Testament
Op de vererving van een Franse woning is dwingend het Franse erfrecht van toepassing. Een rechtskeuze in een Nederlands testament voor Nederlands recht wordt in Frankrijk niet erkend.
De meeste Nederlandse nalatenschappen worden ver- deeld volgens de (quasi) wettelijke verdeling. Het Franse erfrecht kent deze verdeling niet. In de praktijk blijkt dat Franse notarissen de (quasi) wettelijke verdeling vaak niet volgen. Dit kan de positie van de partner/echtgenoot van de erflater schaden.
Het is voor tweedewoningbezitters raadzaam een speci- fieke testamentaire regeling te treffen voor de Franse woning. Een regeling die aansluit bij het Franse erfrecht, zoals een vruchtgebruik. Hiervoor is geen extra Frans testament nodig. De bepaling kan in het Nederlandse testament worden opgenomen.
Belasting bij overlijden
Bij het overlijden van een tweedewoningbezitter is – in beginsel – zowel in Nederland als in Frankrijk erfbelasting verschuldigd over de waarde van het onroerend goed. Echter, ter voorkoming van dubbele belasting verleent Nederland een eenzijdige belastingvermindering. Per saldo zijn de verkrijgers van de Franse woning het hoogste van de twee bedragen verschuldigd.
In Frankrijk zijn de tarieven voor de erfbelasting hoger dan in Nederland. Het tarief voor kinderen kan oplopen tot 45%. De verkrijging van de echtgenoot is vrijgesteld. Voor kinderen geldt per ouder een vrijstelling van € 100.000. Deze vrijstelling kan iedere 15 jaar worden toegepast.
De Franse plus-value belasting speelt op het moment van de vererving van een Franse woning geen rol.
Voorbeeld
Frans en Marie zijn gehuwd onder huwelijkse voorwaar- den. De huwelijkse voorwaarden houden een koude uitsluiting in (gescheiden vermogens). Frans en Marie hebben twee kinderen. Het contact met de kinderen is helaas niet goed. Frans bezit een vakantiehuis in Frank- rijk. In zijn testament heeft hij bepaald dat bij zijn over- lijden de wettelijke verdeling van toepassing is. Hij denkt dat hij hiermee de positie van Marie ten opzichte van de kinderen voldoende heeft veiliggesteld.
Deze gedachte van Frans is niet juist. In Frankrijk wordt de wettelijke verdeling niet erkend. De nalatenschap moet op een andere manier – volgens het Franse recht – tussen Marie en de kinderen worden verdeeld. Frans en Marie kunnen beter hun huwelijkse voorwaarden wijzigen. Via een Franse gemeenschap van goederen (communauté universelle) en een verblijvingsbeding voor Marie (clause d’attribution) kan het Franse erfrecht buitenspel worden gezet. De Franse woning gaat dan volledig naar Marie. Bovendien is in Frankrijk geen erfbelasting over de wo- ning verschuldigd door Marie.
Internationale ontwikkelingen
Op dit moment wordt gewerkt aan een verordening, die op Europees niveau regelt welk huwelijksvermogensrecht van toepassing is. De datum van inwerkingtreding is nog niet bekend.
In augustus 2015 treedt de Europese erfrechtverordening in werking. Op grond van deze verordening moet Frankrijk een rechtskeuze voor Nederland erkennen en is de Franse notaris bijvoorbeeld verplicht mee te werken aan de uitvoering van de wettelijke verdeling. Dit zal de internationale estate planning makkelijker maken.
De verordeningen regelen vooralsnog niets over de toe- passing van het fiscale recht. Goed advies blijft voor tweedewoningbezitters dus noodzakelijk!